Aan boord heten organisatoren Giulietta Cohen van ORAM en Roon van Maanen van Port of Amsterdam iedereen – onder de nodige verkoeling van de airco – een warm welkom. Aanwezig zijn onder andere de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, de Gemeente Amsterdam en verschillende bedrijven zoals Fetim Group, Greenergy, Rabobank Amsterdam en Omstreken en PARO.

De excursie door het Amsterdamse Havengebied naar Plastic Recycling Amsterdam is onderdeel van het Netwerk Circulair, dat bedrijven uit zowel de chemische als mechanische circulariteit aan elkaar bindt met als doel een gemeenschappelijke groeiagenda voor versnelling van de circulaire transitie te bewerkstelligen. Giulietta Cohen licht toe dat, op basis van het position paper dat de coalitie achter Netwerk Circulair heeft opgesteld, vijf aandachtspunten voorliggen bij de gemeente Amsterdam en Provincie Noord-Holland. De volgende keer in september: Milieuruimte, vergunningen & regelgeving. Maar vandaag gaat het over feed stock en circulariteit in kaart brengen.

De prijs van plastic
“Maar vijf procent van al het plastic wereldwijd, afgezonderd van PET-flessen, wordt écht ciruclair gerecycled,” begint Jelle Sernee zijn betoog. Sernee is de oprichter van Plastic Recycling Amsterdam (PRA), de eerste fabriek in Nederland waar plastic circulair wordt gerecycled. Sernee heeft een bakje vers fruit in zijn handen en vervolgt zijn verhaal: “Van dit bakje maken wij weer een nieuw bakje voor de supermarkt. Wij maken plastic dus echt circulair, door hetzelfde eindproduct weer te maken. En het belangrijkste: dat doen we lokaal.”

De positieve eigenschappen van plastic zorgen volgens Sernee voor de grootste negatieve eigenschap. “Plastic is zo veelzijdig en sterk, dat we het overal terugvinden. Dus ook in ons afval, de natuur en zelfs in ons bloed, bleek uit een recent onderzoek. We weten niet wat de gevolgen zijn van plastic over bijvoorbeeld 50 jaar. Tel daar bij op dat plastic goedkoop is en de kosten voor recycling hoog. Nog maar niet te spreken over de regelgeving en verzekeringen waar wij als recyclelaar mee hebben te maken.”

Een kijkje in de fabriek
Aan de Amerikahavenweg in het Amsterdamse Havengebied staat de fabriek van PRA. Hier wordt dagelijks het plastic uit huisvuil uit Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht geleverd. In de fabriek wordt het plastic eerst gewassen en van alle etensresten ontdaan. Vervolgens wordt het vermalen tot kleine stukjes (ook wel flakes genoemd). Daarna begint het sorteerproces: met een magnetische vloeistof worden verschillende plastics zoals HDPE (polyetheen), PP (polypropeen), PET (polyethylene terephthalate) en PS (polystyreen) van elkaar gescheiden. Zie hier een toelichting.

Doordat er sprake is van mechanische recycling, wordt de samenstelling van het plastic niet veranderd. PRA weet een rendement van 90% te behalen: “In feite krijgt een verpakking meerdere levens. Natuurlijk gaat er wat verloren in het proces, bijvoorbeeld als stof, maar in vergelijking met andere sectoren waar een rendement van 73 à 74% geldt, doen wij het erg goed.”

Het kostte Sernee drie jaar om zijn fabriek te realiseren. In die tijd maakte hij kennis met de uitdagingen van recycling. De aandacht ging niet alleen zijn unieke verwerkingsproces, maar ook naar het beleid, de verwerkingsstromen en infrastructuur en het verzekeren van zijn recycle-onderneming. Zo moest er worden voldaan aan regels rondom het afvalwater, waardoor een hele waterzuiveringsinstallatie geïnstalleerd moest worden, en verwerkt de fabriek geen bedrijfsafval, want daar zijn weer strengere regels voor.

Een andere uitdaging was de aanlevering van het plastic. In Nederland zijn daar in principe twee manieren voor: bij de bron of nadat het is ingezameld. “Met veel toeristen en weinig ruimte in de grote stad is bronscheiding lastig efficiënt te krijgen. De vraag is ook of dat veel duurzamer is, want je moet met verschillende wagens het afval ophalen. Wij kijken daarnaast ook graag naar de reis dat het plastic aflegt. Ook dat is onderdeel van een duurzame, circulaire economie,” pleit Sernee.

Upcycle Factory
Het stimuleren van een circulaire economie in het Amsterdamse Havengebied staat hoog op de agenda van Port of Amsterdam. In samenwerking met Saltrex en geoFluxus is een softwaretool ontwikkeld waarmee kennis en advies rond circulaire oplossingen kan worden gedeeld.

“Upcycle Factory is een softwaretool voor de ontwikkeling, validatie en integratie van circulaire oplossingen in de ‘Port of Amsterdam’-regio en daarbuiten,” zegt Gleb Nam van Saltrex. “De tool biedt een ecosysteem waarmee bestaande en toekomstige duurzame diensten en oplossingen worden gekoppeld en georganiseerd. Bovendien kunnen financiële resultaten en circulaire verbeteringen door samenwerking worden geoptimaliseerd. Port of Amsterdam maakt met de softwaretool het circulaire ecosysteem inzichtelijk en meetbaar.”

Een belangrijk onderdeel van de softwaretool is de EWC-classificatie. De Europese Afvalcode (EWC) vormt de wettelijke kern (EU) van alle afvalstroomoperaties en bepaalt onder meer of en hoe bedrijven afvalstromen mogen vervoeren, verwerken en opslaan. Upcycle Factory brengt afvalstromen in kaart en gebruikt Machine Learning en Artificial Intelligence om aanbevelingen te doen voor alternatieve afvaloplossingen.

Circulaire economie stimuleren
“Ik zie onszelf niet zozeer als recyclelaar, maar meer als polymeer producent. Op beurzen spreek ik dan ook wel eens met de grote polymeerfabrikanten en dan leg ik graag uit dat ik hun concurrent ben. Als grondstof gebruik ik hun eindproducten,” zegt Sernee trots.Uit het publiek wordt gevraagd naar de business case van Sernee: “Het eindproduct levert het meeste op. Daarnaast zijn we afhankelijk van de ‘belasting’ die bedrijven betalen voor het gebruik van plastic.”

Op de vraag of Sernee niet bang is voor de ban op plastics zegt hij stellig: “Waar vraag is, is markt. Er zal altijd wel een uitzondering worden gevonden. Het belangrijkste is de wil van bedrijven en consumenten om plastic te recyclen. Dat moet meer gestimuleerd worden.”

Victor Koopman van Gemeente Amsterdam is blij met een innovatieve recyclelaar in het Amsterdamse Havengebied: “De ruimte tussen Beverwijk en het IJsselmeer is beperkt en ik ben dan ook blij dat deze kan worden ingezet voor dit soort initiatieven.”