Amsterdam Bay Area – Perspectief voor grootschalige gebiedsontwikkeling

Geplaatst op: 14 oktober 2022

Onlangs verscheen een brief van Kees Noorman van ORAM – Ondernemend Amsterdam in Het Parool onder de titel: Verleg de focus voor woningbouw naar Amsterdam Bay Area. Daarin deed hij de oproep om minder te focussen op transformatiegebieden voor woningbouw, maar vooral in te zetten op de ontwikkeling van Amsterdam Bay Area. We kregen veel reacties op het stuk. Hieronder geven we wat meer achtergrond en bieden we ruimte aan reacties van twee lectoren.

Bron: Tess Broekmans, Urhahn

Wat is Amsterdam Bay Area nu precies?
Om invulling te geven aan grote maatschappelijke opgaven op het gebied van woningbouw, ecologie en bereikbaarheid, wordt door de MRA gekeken naar het gebied tussen Amsterdam en Almere. De ligging tussen de twee steden en de aanwezigheid van het Markermeer hebben geleid tot de naam Amsterdam Bay Area. Het gaat om een lange termijn opgave van 100.000 woningen en 40.000 arbeidsplaatsen tot 2050. Er loopt nu een MIRT onderzoek waarmee deze ontwikkeling serieus wordt onderzocht.

Waarom is het van belang?
In Amsterdam zien we een focus op het transformeren van gebieden om invulling te geven aan de woningbouwopgave. Dat heeft geleid tot projecten als Haven‐Stad, het Hamerkwartier, De Schinkel, NDSM en Klaprozenweg. 450 hectare bedrijventerrein moet worden getransformeerd in de stad, als we de omgevingsvisie er op na slaan. 150 hectare aan bedrijventerrein moet verplaatst worden, nog los van de autonome uitbreidingsbehoefte van nog eens 150 hectare. Regionaal is er geen ruimte om al die bedrijven op te vangen, juist vanwege die grote woningbouwopgave. De balans tussen wonen en werken in Amsterdam en de regio raakt verder verstoord.

Cees‐Jan Pen
(Lector ‘de ondernemende regio’ bij Fontys Hogescholen)
“Teveel ruimtelijke plannen en projecten in de regio zijn niet integraal en vooral ingegeven vanuit het woningbouwperspectief. Het blijft vreemd dat bedrijventerreinen voor de politiek vooral interessant zijn als toekomstige woningbouwlocatie.

Ruimte voor werk is belangrijk, sociaal en economisch maar ook vanuit de optiek van duurzaamheid en leefbaarheid. We zien nu echter dat er in de regio nauwelijks ruimte is voor het opvangen van uit te plaatsen bedrijven.

Amsterdam Bay Area biedt de unieke mogelijkheid om de verschillende opgaven rond wonen, werken, klimaatadaptatie en infrastructuur gezamenlijk aan te gaan.”

Niet alles inzetten op transformatie…
Als ORAM zien we graag dat we zorgvuldig met de bedrijventerreinen omgaan. Niet alles inzetten op transformatie, maar een gezonde balans houden tussen wonen en werken in de stad. Terwijl aan de ene zijde complexe transformatieprojecten met moeite van de grond komen, ligt er aan de andere zijde een prachtige kans voor woningbouw. Gestaag komt de besluitvorming voor Amsterdam Bay Area tot stand. In het kader van het MIRT staat dit op de nationale agenda. Een grote ontwikkeling met vele kansen en mogelijkheden om en te voldoen aan de grote woningbouwbehoefte, en bij te dragen aan de balans tussen wonen en werken in Amsterdam. Wat ons betreft kan het verleggen van de focus naar Amsterdam Bay Area voor een versnelling van deze ontwikkeling leiden.

… ook niet volledig stoppen met transformeren
Pleiten we dan voor het stoppen van transformatieprojecten? Nee, maar we willen ervoor waken dat het prestigeprojecten worden ten koste van het bedrijfsleven en ten koste van de ruimte voor bedrijven in de stad. De voornemens tot transformeren hebben een grote impact op het bedrijfsleven. Ook al zijn het lange termijnstrategieën, bedrijven baseren hun investeringen hierop. Planvorming leidt tot onzekerheid. Onzekerheid leidt tot de hand op de knip. Minder investeringen met weerslag op de Amsterdamse economie en het vestigingsklimaat.

Een andere moeilijkheid bij transformatie is de onduidelijkheid waar te verplaatsen bedrijven heen moeten. Vanuit Amsterdam wordt naar de regio gewezen, maar in de regio is te weinig ruimte voor handen. De discussie hierover lijkt niet verder te komen en lijkt zelfs te worden ontweken. Ook dit ondermijnt het vertrouwen in de toekomst voor bedrijven. Zolang hier geen heldere oplossing voor is, moeten we uiterst zorgvuldig omgaan met transformatieprojecten.

Walther Ploos van Amstel
(Lector Stadslogistiek aan de Hogeschool van Amsterdam)
“Dit kan binnen 10 jaar gebeuren. Amsterdam Bay Area is een zeer aantrekkelijk gebied. Het mooiste is dat je hier snel aan de slag kunt om dat je niet eerst iets bestaands hoeft te saneren of transformeren. Bovendien is het een waardevol gebied om in te investeren. Zowel voor kopers van een huis als ontwikkelaars en beleggers. Als je een passer om het gebied trekt zie je daarnaast dat het een heel goede locatie is om te werken, met zoveel arbeidspotentieel in de buurt. Dan moet je goede bereikbaarheid organiseren; en dat kan, kijk maar naar Seestadt in Wenen. Het is dus aan alle kanten logisch dat de stad die kant op beweegt.”

Kans voor de regio
Amsterdam geeft aan graag met de regio op zoek te gaan naar oplossingen voor ruimtelijke vraagstukken. We hopen dat een intensievere en betere samenwerking nu dan echt van de grond komt. Het kan echt effectiever. De gehele regio heeft dezelfde belangen. Amsterdam Bay Area is een regionale ontwikkeling. Een deel van de ontwikkeling vindt plaats op Amsterdams grondgebied. Daarmee is het een belangrijk en goed voorbeeld hoe die regionale samenwerking kan plaatsvinden. Het draagt bij aan het ontwikkelen van een sterke regio waarbij Almere een flinke impuls in wonen en economie kan ervaren. En dat zorgt voor een versterking van de gehele regio.

Almere en Flevoland kennen al jaren aanzienlijke economische groei. Tot voor kort kende Almere volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek zelfs de hoogste economische groei in Nederland. Daarmee ontwikkelt de stad zich steeds meer in sectoren als bouwnijverheid, logistiek, zakelijke diensten en verzorgende activiteiten. Het innovatief vermogen van het bedrijfsleven in Almere is bovendien groot, bijvoorbeeld in de machine‐industrie, ICT en creatieve sectoren. Tegelijkertijd is er ruimte om het economisch profiel van de stad te versterken, meer hoger opgeleiden die in Bay Area komen wonen leidt tot nieuwe vormen van bedrijvigheid en een sterker profiel voor de stad; zo is de verwachting.

De ontwikkeling van Amsterdam Bay Area leidt ook tot een flinke impuls in de bereikbaarheid van de regio. Het vergt een investering in nieuwe infrastructuur waarbij de IJmeerverbinding een belangrijke toevoeging is. Met nieuwe infrastructuur alleen red je het echter niet. Duurzame en slimme mobiliteitsconcepten zijn onontbeerlijk. Dit biedt kansen om de regio robuust en toekomstbestendig te maken.

Amsterdam Bay Area – De plannen zijn veelbelovend. Meer aandacht en onderzoek is nodig . Wat ORAM betreft stoppen we veel meer energie en middelen in de ontwikkeling van dit gebied. Daarmee voorkomen we dat werken en wonen elkaar dwarsbomen en zorgen we ervoor dat ze elkaar juist gaan versterken.